Muzeum Historii Polski English

Partner strategiczny

Muzeum Historii Polski

Partnerzy Roku Karskiego

MSZ RP
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
 NBP
UW

Partnerzy medialni Roku Karskiego

 Polskie Radio

„Tajne państwo” Jana Karskiego wznowione w Waszyngtonie

Kadr z dyskusji. W tle okładka książki wyświetlona na ekranie projekcyjnym. Kadr z dyskusji. W tle okładka książki wyświetlona na ekranie projekcyjnym.

Z okazji wznowienia przez wydawnictwo Georgetown University Press amerykańskiego wydania książki Story of a Secret State (bestsellera z 1944 roku), odbyła się dyskusja panelowa na temat dziedzictwa legendarnego emisariusza. Uczestniczyli w niej amerykańscy i polscy eksperci i osobistości takie jak Sekretarz Stanu USA Madeleine Albright, były Doradca ds. Bezpieczeństwa Narodowego USA Zbigniew Brzeziński, Ambasador RP w USA Ryszard Schnepf oraz Rabin Harold S. White.. Uroczystość odbyła się na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie, z którym Karski był związany przez ponad 40 lat. Aulę wypełnili byli uczniowie i współpracownicy Karskiego oraz wszyscy zainteresowani życiem i postawą moralną byłego wykładowcy.

Ambasador Schnepf, który poznał Karskiego podczas studiów, opowiedział o przesłaniu pozostawionym przez emisariusza – tolerancji oraz poszanowania innych kultur i wyznań. Zbigniew Brzeziński widział w Karskim “człowieka, który całe życie poświęcił dwóm głównym pasjom: Polsce i Holokaustowi”. Zwrócił też uwagę, że podczas drugiej wojny światowej Polacy i Żydzi mieli tak naprawdę dwóch wrogów – „nazistów i obojętność”. Zapytany o największy wkład polskiego podziemia w losy drugiej wojny światowej, Brzeziński wymienił zorganizowanie w Polsce podziemnych sądów, szkół i wywiadu. Jego zdaniem polskie państwo podziemne, które książka Karskiego szczegółowo opisuje, było największym i najbardziej znaczącym ruchem oporu w okupowanej Europie.

Rabin White przytoczył słowa Karskiego: “Mam nadzieję, że Bóg mi wybaczy, że nie zrobiłem wystarczająco dużo”. Przypomniał też jak różnie może brzmieć odpowiedź na fundamentalne pytanie „Jak można wierzyć w Boga po Holokauście?”. Elie Wiesel odpowiedział bowiem pytaniem „Gdzie jest Bóg?”, natomiast Karski zapytał „Gdzie jest człowiek?”.

Dla Madeleine Albright Karski to jeden z pierwszych przedstawicieli doktryny „odpowiedzialności z ochroną”, która dla wielu współczesnych oznacza pomaganie walczącym o wolność narodom, przykładowo Syrii. Brzeziński wspomniał natomiast o „moralnym obowiązku angażowania się” i gaszenia punktów zapalnych na całym świecie, nie wyłączając Bliskiego Wschodu.

Wśród widzów znalazł się stuletni Walter Zachariasiewicz, znajomy Karskiego jeszcze sprzed drugiej wojny światowej, więzień łagrów sowieckich, który wyznał, że Karski był dla niego osobistym bohaterem. Robert Billingsley opowiadając o swoim profesorze, który wywarł na niego i na innych studentów ogromny wpływ, użył określenia “prawdziwy James Bond” łączący idealizm z pragmatyzmem. Przypomniał też, że dokonując bohaterskich czynów, Karski miał zaledwie 24-25 lat czyli tyle, ile obecni na sali studenci. Dopingował ich więc do bohaterskich postaw w miejscach i w dziedzinach, którymi się zajmują. Paul Tagliabue, prezes zarządu uczelni, zaproponował utworzenie nowego, dostępnego on-line przedmiotu „Moralne i polityczne implikacje działań Jana Karskiego”.

Pełniąca rolę moderatora dziekan Wydziału „School of Foreign Service” Carol Lancaster opowiedziała o swojej fascynacji książką Karskiego. Według niej „ta bohaterska opowieść wiele mówi też na temat Polaków”.  

Książkę można było kupić przed i po uroczystości. Do wysłuchania całej dyskusji (po angielsku) zapraszamy na: http://www.georgetown.edu/webcasts/a-tribute-to-jan-karski.html